Hiçbir gerekçe ile özel gereksinimli bireylerin eğitim hakkı engellenemez. Özel gereksinimli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak bütünleştirilmiş ortamlarda ve sağlıklı bireylerle eşit eğitim imkânı sağlanır.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin zorunlu öğrenim çağı okul öncesi dönemi de içine alan 3-14 yaş olarak belirlenmiştir. Ülkemizde özel gereksinimli bireylere yönelik eğitim hizmetlerinden Milli Eğitim Bakanlığı sorumludur. Birey ve aileleri eğitim ve rehberlik hizmetleri için Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurumlara başvurmalıdırlar.
1.Özel Eğitim Hakkı
Özel eğitime ihtiyacı olup olmadıkları Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından belirlenen Özel gereksinimli bireyler tüm şehirlerdeki kendileri için kurulmuş özel eğitim okullarında Özel gereksinim grubuna göre eğitim görebilmektedirler. Özel eğitim okulları ülkemizde birçok il ve ilçede özel kişiler tarafından kurulmuş olup bu okulların giderleri her Özel gereksinimli öğrenci adına Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. Bulunduğunuz yer veya en yakın yerdeki özel eÖğitim okullarını öğrenmek için bağlı bulunduğunuz belediye ya da valilik/kaymakamlıktan bilgi alınabilirsiniz. Ayrıca Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Özel gereksinimli birey ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı'ndan da yönlendirme alınabilir.
*Özel Eğitime Başlamaya Karar Vermek
Özel eğitime başlamak çocuğun kişisel, sosyal ve akademik yaşantısında destekleyici olacak bir sürece başlamayı ifade eder. Bu süreç, ihtiyaç alanı doğrultusunda 1 ya da 2 yıl gibi görece kısa bir süreyi kapsayabileceği gibi yıllar sürecek daha uzun soluklu bir eğitim programına da işaret edebilir. Ailenin, bu süreçte çocuğu desteklemesi, çocuğun öğrendiklerini evde düzenli tekrar etmesi için yardımcı olması, okul ve özel eğitim arasında işbirliğinin sağlanması özel eğitimin işe yarayabilmesi ve çocuğun öğrendiği kazanımları gündelik hayata uyarlayabilmesi için en önemli kısmı oluşturmaktadır. Ailenin çocuğu yüreklendirmesi; işlevselliğini arttıracak, kendi potansiyelini gerçekleştirebilmesi ve kendi kendine yeten bir birey olması için çocuğa yardımcı bir destek olacaktır. Ailelerin çocuğun eğitim programı ve eğitimcisini bilip tanıması, güven ilişkisi sağlayacağından özel eğitimin etkililiğini arttırmaya destek olacak bir diğer değişkendir.
Unutulmamalıdır ki özel eğitim kurumu seçiminde farklı kaynaklardan alınan öneri ve yönlendirmeler bir yana; yapılan seçim esasında ailenin kendi seçimidir. Aynı şekilde memnun kalınmayan durumlarda değişikliğe gitmek de yine ailenin kendi kararıdır. Önemli olan çocuğun yüksek yararını gözeterek seçimde bulunulması ve çocuğun kurumdan en yüksek verimi alabilmesidir. Özel eğitim kurumlarına dair yaygın algı, kurumlarda ağır engeli bulunan birey sayısının daha fazla olduğu yönündedir. Bilinenin aksine, özel eğitim kurumlarında ağır engeli olan bireyler sayıca azınlığı oluştururken; çoğunlukla yaşıtlarından hafif düzeyde gelişimsel geriliği olan ve okula devam eden çocuklar (kaynaştırma öğrencisi) bulunmaktadır.
Özel eğitim kurumu seçiminde izlenecek en doğru yol, özel eğitim önerilen ailenin birkaç farklı özel eğitim merkezini ziyaret etmesi, buralarda eğitimciler ve devam eden ailelerle görüşmeler yapması ve aklındaki soruları yerinde gözlemlemesi olacaktır.
Unutulmamalıdır ki her bireyin engelli olmaya yakınlığı, düşündüğünden çok daha fazladır. Her birey engelli bireylerle bir arada bulunarak onları tanımalı, anlamalı ve yaşadıklarına ortak olmalıdır. Bu durum sanıldığının aksine çocuklarda merhamet duygusunun gelişimine, engelli bireyleri anlama ve yardımcı olma davranışlarının artmasına katkı sağlamaktadır. Başlangıçta, bulundukları ortam çocukları duygusal olarak etkileyebilir ancak çocuğa yapılacak uygun açıklama, bilgilenmesini sağlayıp çocuğu rahatlatacaktır. Bu noktada bir ruh sağlığı uzmanından (çocuk psikologu) destek almak, süreçte aile ve çocuğu desteklemek adına yarar sağlayabilir.
Özel Gereksinimli Çocukların Özel Eğitim Hakları
•Alınan engelli sağlık kurulu raporuyla özel eğitim alması gerektiği belirtilen özel gereksinimli çocuk için (engel oranı en az %20 olması şartı ile) Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır.
•Özel eğitime devamlılığın sağlanması ve zorluk yaşanmaması için kurumlar özel gereksinimli çocuklara ücretsiz taşıma olanağı sağlanmaktadır.
•RAM raporunda uygun görülen eğitime, ailenin seçeceği bir özel eğitim merkezinde başlanır.
•Otizm, işitme kaybı, görme kaybı, işitme ya da görmeyle ilişkili bozulma, ortopedik bozukluklar, konuşma ve dil alanıyla ilgili zorluklar, zekâ (bilişsel gelişim) alanında yaşanan sorunlar, travmatik beyin hasarı, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ya da okuma güçlüğü (disleksi), yazma güçlüğü (disgrafi), matematikle ilgili zorluk (diskalkuli), konuşma bozukluğu (afazi) gibi öğrenme alanında yaşanan güçlüklerin tamamı özel eğitimin konusu olabilir.
2. MEB ve ÖSYM Sınavlarında Özel Gereksinimli Bireyler İçin Sağlanan Kolaylıklar
•Üniversite giriş sınavları, E-KPSS gibi sınavlarda Özel gereksinimli öğrenciler için uygun ortam oluşturulmakta, sınava giren kişinin Özel gereksinim türüne göre soru kitapçıkları düzenlenmektedir. Özel gereksinimli bireyin sınavı rahat bir şekilde geçirebilmesi için her türlü ek tedbir alınmaktadır. Örneğin görme engelliler için Braille Alfabesi ile yazılmış soru kitapçıkları ve 30 dakika ek süre verilmekte, ortopedik engeli olan öğrenciler için asansörlü binalar tahsis edilmekte ya da sınava zemin katta girmesi sağlanmaktadır. Üniversiteye giriş sınavlarında Özel gereksinimli öğrenciler “özel tür” olarak değerlendirilip Özel gereksinimli öğrencilere ek puan verilmektedir.
3. Üniversitede Özel Gereksinimli Bireylerin Haklari
•Özel gereksinimli bireylere YGS taban puanı 20 Aralık 2013 tarihinde 100 puan olarak belirlenmiştir.
•Her üniversitede Engelli Öğrenci Birimi oluşturulmuştur.
•Özel gereksinimli öğrencilere bazı üniversitelerde yerleşme aşamasında ek puan verilebilir. Bu konuda tercih edeceğiniz üniversiteden bilgi alabilirsiniz.
•Üniversitede okuyan Özel gereksinimli öğrenciler yurtlarda öncelik hakkından yararlanmak için ilk kayıt olduklarında Kredi ve Yurtlar Kurumuna başvurmalıdır.
•Bazı üniversitelerde Özel gereksinimli öğrencilere öğrenim ücretlerinde engel oranlarında indirim uygulanmaktadır. Tercih ettiğiniz üniversiteden bu konuda bilgi alabilirsiniz.
•Açık Öğretim Fakültesinde ücret ödenmemektedir.
Ancak Açık Öğretim Fakültesini mezun olmaları gereken sürede bitiremeyenler öğrenci harcında engel oranlarında indirim yapılarak ödeme yapmaktadırlar.
•Üstün yetenekli öğrencilerin YÖK tarafından değerlendirilmesi sonucu uygun görülmesi halinde YGS ye girmeden Güzel Sanatlar Bölümlerine kayıt olabilmeleri hakkı getirilmiştir. Bu nedenle Otizmli üstün yetenekli çocuklar da bu haktan yararlanabileceklerdir.
•Üniversiteler görme, işitme ve ortopedik Özel gereksinimli öğrenciler için ortam, araç, gereç hazırlamak zorundadır. Üniversite sınavında öğrencilerin Özel gereksinim gruplarına uygun düzenlemelerin yapılabilmesi için başvuru aşamasında engelli sağlık kurulu raporlarını ÖSYM' ye vermeleri gerekmektedir.
4. Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS)
•ÖSYM tarafından 2 yılda bir yapılır 4 yıl geçerlidir.
•Başvuru yapmak isteyen Özel gereksinimli birey www.osym.gov.tr sayfasından edindikleri aday başvuru formu ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne başvurması gerekir. Burada düzenlenecek ön kabul ve taahhüt beyan belgesinin bir örneği, nüfus cüzdanı, engelli sağlık kurulu raporu, diploma ve diğer ilgili belgelerin adayın kendisi tarafından ÖSYM başvuru merkezine verilmesi ile tamamlanır
EKPSS’ye girmek için belirlenen oranlar;
Bu sınava girebilmek için;
•Yetişkinler için en az % 40 oranında Özel gereksinimi vardır,
•Çocuklar için (0-18) ÇÖZGER » Hafif Düzeyde ÖGV (40-49), » Orta Düzeyde ÖGV(50-59) » İleri Düzeyde ÖGV (60-69) » Çok İleri Düzeyde ÖGV(70-79) » Belirgin Özel Gereksinimi Vardır (80-89) » Özel Koşul Gereksinimi Vardır (90-99) ifadelerinden birini almış olan zihinsel veya ruhsal engelli bireyler çalışabilirler.
•EKPSS’ye; ortaöğretim kurumlarından, yükseköğretim ön lisans veya lisans programlarından mezun olan veya EKPSS’nin geçerlilik süresi içinde mezun olabilecek durumda olan engelli adaylar başvurabileceklerdir.
•İlkokul/ortaokul/ilköğretim/özel eğitim iş uygulama merkezi okulu mezunu veya bu okullardan yerleştirme işlemlerine son başvuru tarihi itibarıyla mezun olabilecek durumda olan engelli adaylar Kura sistemine başvurabilirler.
•Sınavda talep olması durumunda engel grubuna göre refakatçi temin edillir.
•Sınavda Sorular 4 kategoride sınıflandırılmıştır.
1)Genel Engelliler
2)Görme Engelliler
3)İşitme Engelliler
4)Zihinsel Engeliler
•Sınav sonucunda atanan adaylar tekrar sınav ve mülakaat yapılmaksızın ilan edilmiş kadrolara doğrudan atanırlar.
: 
