Buradasınız

Katılım Payının Tespiti

ATIKSU ALTYAPI VE EVSEL KATI ATIK BERTARAF TESİSLERİ TARİFELERİNİN BELİRLENMESİNDEUYULACAK USUL VE ESASLAR

 

İbrahim HALICI

İçişleri Bakanlığı Başkontrolörü

 

 

1. Giriş

Ülkemiz, özelikle 1970'li yıllardan beri çevre sorunlarının gittikçe artan baskısıyla karşı karşıyadır. Birçok büyük şehrimizde görülen hava kirliliği, kıyılarımızda ve iç sularımızda artan kirlilik, kaliteli tarım topraklarının endüstri ve yerleşme bölgesi haline gelmesi, tarımsal mücadele ilaçlarının olumsuz etkileri, yeşil alanların tahribi, atıklar ve gürültü, ülkenin ekolojik dengesini, doğal kaynaklarını ve insan sağlığını zedeler hale gelmiştir.

Bütün bu gelişmeler doğrultusunda Anayasal bazda ilk defa 1982 Anayasasının 56 ncı maddesinde "Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması" başlığı altında bir düzenlemeye yer verilmiştir. Anayasanın bu hükmüyle "çevre hakkı" sosyal ve ekonomik hak ve ödevler arasında yerini almıştır.

1982 Anayasası ile getirilen bu hükümler gereğince, çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin korunması ve iyileştirilmesi amacına yönelik olarak 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu yürürlüğe girmiştir.

Bütün bu olumsuzlukları gidermek üzere 2872 sayılı Kanunun uygulamada etkinliğini sağlayacak bazı hükümleri yeniden düzenlenmiş, TBMM'ce 26.04.2006 tarihinde kabul edilen 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 13 Mayıs 2006 tarih ve 26167 sayılı R.G'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Konunun iyi anlaşılması amacıyla atık su ücreti konusunda 1993 yılından günümüze kadar ki düzenlemelere göz atmakta fayda vardır.

01.01.2004 tarihinden önce yürürlükte olan 26.5.1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 15.07.1993 tarih ve 3914 sayılı Kanunla değişik mükerrer 44 üncü maddesinin 12 nci fıkrasında "Belediyeler, atık su ile ilgili olarak da; katı atıklarla ilgili tarifede yer alan bina gruplarını topluca veya ayrı ayrı dikkate almak suretiyle ve su tüketim bedelini aşmamak üzere meclislerince belirlenecek miktarda çevre temizlik vergisi alırlar. Atık su ile ilgili çevre temizlik vergisi, su tüketim

bedeli ile birlikte tarh ve tahakkuk etmiş sayılır ve bu bedel ile birlikte tahsil edilir. Su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan belediyelerde ise, atık su bedellerinin tahsiline ilişkin uygulama kendi kanunlarındaki hükümlere tabidir." Hükmü uyarınca bütün belediyeler 01.01.2004 tarihine kadar atık su ücreti tahakkuk ettirebilmekteydi.

Ancak 26.5.1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesi, 02.01.2004 tarih ve 25334 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 41 inci maddesiyle tamamen değiştirilmiş, yeni madde hükmünün 01.01.2004 tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

2464 sayılı Kanunun 5035 sayılı Kanunla değişik mükerrer 44 üncü maddesiyle, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 15.07.1993 tarih ve 3914 sayılı Kanunla değişik mükerrer 44 üncü maddesinin 12 nci fıkrasında yer alan düzenleme yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla 01.01.2004

Tarihinden 13.05.2006 tarihine kadar il, ilçe, ilk kademe ve belde belediyeleri, yasal dayanak ortadan kaldığından atık su ücreti tahsil edemeyeceklerdir.

Ancak ayrı bir Kanunla kurulmuş büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin kendi mevzuatlarındaki hükümlere göre uygulama yapacaklardır. 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin (a) fıkrasında, “Su satışı ve kullanılmış suların uzaklaştırılmasına karşılık, tarifesine göre abonelerden alınacak ücretler” kurumunun gelirleri arasında sayılmış, EK 5 inci maddesinde “Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır” hükmüne yer verilmiştir. Bu madde hükmüne göre 2560 sayılı Kanuna tabi (16) Büyükşehir Belediyesine bağlı Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlükleri atık su ücreti tahsil etmeye devam etmişlerdir.

Diğer yandan TBMM’ce 26.04.2006 tarihinde kabul edilen 5491 sayılı Çevre Kanunun da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 13 Mayıs 2006 tarih ve 26167 sayılı R.G’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 2872 Sayılı Çevre Kanununun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin 6 ncı fıkrasında “Atık su altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, bağlantı sistemlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, arıtma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapacağı her türlü yatırım, işletme, bakım, onarım, ıslah ve temizleme harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı oranında katılmak zorundadırlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu madde de sorumluk verilen diğer idarelerce belirlenecek tarifeye göre atık su toplama, arıtma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, “atıksu ile ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.” Hükmü uyarınca bütün büyükşehir, il, ilçe, ilk kademe ve belde belediyeleri 13.05.2006 tarihinden itibaren belediye meclisinin tespit edeceği tarifeye göre atıksu toplama, arıtma ve bertaraf ücreti tahakkuk ettirebileceklerdir.

Tarifeler konusunda hazırlanan, 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesine istinaden “Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik” 27.10.2010 tarih ve 27742 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

II. Her Türlü Atıklarını Arıtmak ve Bertaraf Etmek Yükümlülüğünde Olan Tesis ve İşletmelere Uygulanacak Yaptırımlar

Her türlü atıklarını arıtmak ve bertaraf etmek yükümlüğünde olan tesis ve işletmelere uygulanacak yaptırımların neler olduğu 2872 sayılı Çevre Kanunun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin 1 ve 2 nci fıkrasında belirtilmiştir.

Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler.

Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüğü bulunan tesis ve işletmeler ile yerleşim birimlerine;

1) inşaat ruhsatı aşamasında bu yükümlülüğünü yerine getireceğini gösterir proje ve belgeleri ilgili kuruma sunmadıkça inşaat ruhsatı verilmez.

2) inşaatı bitmiş olanlardan, bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere işletme ruhsatı ve/veya yapı kullanma ruhsatı verilmez.

3) inşaat ruhsatına, yapı kullanma veya işletme ruhsatını haiz olmakla birlikte arıtma ve bertaraf yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, verilmiş yapı kullanma izni veya işletme izni iptal edilir.

Faaliyetlerinde değişiklik yapmayı ve/veya tesislerini büyütmeyi planlayan gerçek ve tüzel kişiler yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde atıklarını arıtma veya bertaraf

etme yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadırlar.

III. Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Tesislerinin Kurulması ve işletilmesinden Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar

Atıksu altyapı ve evsel katı atık tesislerinin kurulması ve işletilmesinden sorumlu kurum ve kuruluşların kimler olduğu, 2872 sayılı Çevre Kanunun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında belirtilmiştir.

Atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların bertarafının sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; büyükşehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla belirlenen kuruluşlar, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bunların dışında iskana konu her türlü kullanım alanında valiliğin denetiminde bu alanları kullananlar sorumludur.

Serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri, kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı veya yetkili kıldığı birimler, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif başkanlıkları, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanları vb. kullanım alanlarında ise site yönetimleri veya tesis işletmecileri atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı ve işletilmesinden sorumludurlar.

Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler.

Atıksu altyapı ve evsel katı atık tesislerinin kurulması ve işletilmesinden sorumlu kurum ve kuruluşların, bu tesisleri kurması için verilen sürelerin neler olduğu, süresinde kurulmayan ve yükümlülükleri yerine getirmeyenlere verilecek idari para cezalarının neler olduğu, 2872 sayılı Çevre Kanunun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik geçici 4 üncü maddesinde belirtilmiştir.

Atıksu arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisini kurmamış belediyeler ile, halihazırda faaliyette olup, atıksu arıtma tesisini kurmamış organize sanayi bölgeleri, diğer sanayi kuruluşları ile yerleşim birimleri, bu tesislerin kurulmasına ilişkin iş termin planlarını bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve aşağıda belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadır.

İşletmeye alma süreleri, iş termin planının Bakanlığa sunulmasından itibaren; belediyeler de nüfusu, 100.000'den fazla olanlarda 3 yıl, 100.000 ila 50.000 arasında olanlarda 5 yıl, 50.000 ila 10.000 arasında olanlarda 7 yıl, 10.000 ila 2.000 arasında olanlarda 10 yıl, organize sanayi bölgeleriyle bunların dışında kalan endüstri tesislerinde ve atıksu üreten her türlü tesiste 2 yıldır.

Halen inşaatı devam eden atıksu arıtma ve katı atık bertaraf tesisleri için iş termin planı hazırlanması şartı aranmaz. Tesisin işletmeye alınma süresi bu maddede belirlenen işletmeye alınma sürelerini geçemez.

Belediyeler, organize sanayi bölgeleri, diğer sanayi kuruluşları ile yerleşim yerleri bu hükümden yararlanmak için bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde Bakanlığa başvurmak zorundadır.

Bu Kanunun 8 inci maddesi ile atıksu altyapı sistemlerinin ve katı atık bertaraf tesisleri kurma yükümlülüğü verilen kurum ve kuruluşların, bu yükümlülüklerini, bu maddede belirtilen süre içinde yerine getirmemeleri halinde; belediyelerde nüfusu 100.000'den fazla olanlara 50.000 Türk Lirası, 100.000 ila 50.000 arasında olanlara 30.000 Türk Lirası, 50.000 ila 10.000 arasında olanlara 20.000 Türk Lirası, 10.000 ila 2.000 arasında olanlara 10.000 Türk Lirası, organize sanayi bölgelerinde

100.000 Türk Lirası, bunların dışında kalan endüstri tesislerine ve atıksu üreten her türlü tesise 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.

 

 

 

IV. Atıksu Altyapı Sistemleri Kullananlardan ve Evsel Katı Atık Hizmetlerinden Yararlananlardan Alınacak Ücret

Atıksu altyapı sistemleri kullananlardan alınacak ücretlere ilişkin olarak 2872 sayılı Çevre Kanunun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin 6 ncı fıkrasında açıklama yapılmıştır.

Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, bağlantı sistemlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, arıtma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapacağı her türlü yatırım, işletme, bakım, onarım, ıslah ve temizleme harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı oranında katılmak zorundadırlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu madde de sorumluluk verilen diğer idarelerce belirlenecek tarifeye göre atıksu toplama, arıtma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, atıksu ile ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.

Atıksu toplama havzasının birden fazla belediye veya kurumun yetki sahasında olması halinde; atıksu arıtma tesisini işleten kurum, atıksu ile ilgili yatırım ve harcama giderlerini kirletenlerden kirlilik yükü ve atıksu miktarı nispetinde tahsil eder.

Atık üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atıklarını en az düzeye düşürecek tedbirleri almak zorundadırlar.

Atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanması esastır. Atık yönetim planlarının hazırlanmasına ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Geri kazanım imkanı olmayan atıklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir.

Evsel katı atık hizmetlerinden yararlananlardan alınacak ücretlere ilişkin olarak 2872 sayılı Çevre Kanunun 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin 11 inci fıkrasında açıklama yapılmıştır.

Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler. Bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlüdürler. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.

V. Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar

27.10.2010 tarih ve 27742 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara ilişkin Yönetmelikte tarifelerin belirlenmesinde uyulacak kriterler açıklanmıştır.

1) Tanımlar

Bu Yönetmeliğin uygulanmasında bazı tanımlara yer verilmiş, bu tanımlardan önemli olanlara aşağıda değinilmiştir.

a) Abone: Su ve atıksu ve katı atık hizmetlerinden faydalanan ve/veya faydalanacak gerçek veya tüzel kişiyi,

b) Atıksu altyapı yönetimleri: Atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların bertarafının sağlandığı atıksu altyapı sistemlerinin kurulması, bakımı, onarımı, ıslahı ve işletilmesinden; büyükşehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla belirlenen kuruluşları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli idare Birlikleri Kanununa istinaden bu amaçla kurulmuş idare birlikleri, bunların dışında iskana konu her türlü kullanım alanında valiliğin denetiminde bu alanları kullananları, serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri, kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı veya yetkili kıldığı birimleri, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimini, küçük sanayi sitelerinde kooperatif başkanlıklarını, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanları ve benzeri kullanım alanlarında ise site yönetimlerini veya tesis işletmecilerini,

c) Atık üreticisi: Faaliyetleri sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın bileşiminde veya yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma veya diğer işlemleri yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,

ç) Atık sahibi: Atık üreticisini veya atığın sahibi olan gerçek ve tüzel kişileri,

d) Evsel katı atık idareleri: Büyükşehir belediyelerini, diğer belediyeleri ve belediye birliklerini,

e) Hizmet: Hanehalkları, kamu kurumları veya herhangi bir ekonomik faaliyet için;

1) Atıksu toplama ve yüzey sularına deşarj ile sonuçlanacak arıtma faaliyetleri,

2) Katı atık toplama, taşıma, aktarma, geri kazanım ve bertaraf hizmetlerini,

f) Kılavuz kitaplar: Bu Yönetmeliğin esaslarına uygun tarifelerin ve ücretlerin hazırlanmasında kullanılacak olan ayrıntılı yöntem ve hesaplamalar ile örnekleri içeren yardımcı kitapları,

g) Kirleten: Faaliyetleri sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolayı i olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasına neden olan gerçek ve tüzel kişileri,

h) Kirleten öder ilkesi: Atıkların oluşturduğu veya oluşturması muhtemel çevresel kirlenme ve bozulmayı önlemek, sınırlandırmak, gidermek ve çevrenin iyileştirilmesini sağlamak için yapılan ve/veya yapılacak tüm yatırımların ve harcamaların kirletenler veya bozulmaya neden olanlar tarafından karşılanacağı ilkesini,

i) Sistem: Atıksu altyapı yönetimleri ve/veya evsel katı atık idarelerinin sorumluluk alanı içinde bulunan atıksu ve evsel katı atık hizmetlerinin sağlanması amacıyla kullanılması ve/veya faydalanılması gereken birbirinden bağımsız da olabilen 14 üncü ve 15 inci maddelerinde belirtilen süreçlerin her biri veya birkaçını,

i) Tam maliyet esaslı tarife: Atıksu ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm hizmetler karşılığında ortaya çıkan toplam sistem maliyetinin bu hizmetlerden yararlananlara yansıtılmasına yönelik yöntemi ve bu yöntemle hesaplanmış ücretler listesini,

j) Tam maliyet muhasebesi: Atıksu ve evsel katı atık sistemlerinin devamı için gerekli tüm maliyetin belirlendiği, toplandığı ve raporlandığı hesaplama sistemini,

k) Toplam sistem maliyeti: Yatırımın finansal maliyetini, sistemin işletilmesi ve bakımını, sabit varlıkların amortismanını, yönetim ve izleme giderlerini, vergileri, kamulaştırmayı ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak öz kaynak getirisini de içeren toplam değeri,

i) Ücret: 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Mükerrer 44 üncü maddesi hükmü gereği çevre temizlik vergisi ile aynı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca kanalizasyon harcamalarına katılma payı ve 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedelini de içerecek şekilde; atıksu ve evsel katı atık ile ilgili verilen tüm hizmetler karşılığında tam maliyet esaslı tarifeye göre belirlenen toplam sistem maliyetini karşılamak üzere

evsel katı atık ve atıksu hizmetlerinden yararlananlar tarafından ödenmesi gereken parasal değeri,

ifade eder. 2) ilkeler

Sürdürülebilir atıksu ve evsel katı atık hizmetlerinin yönetilmesi amacıyla tarifelerin belirlenmesinde;

a) Toplam sistem maliyetlerinin tarifelere yansıtılması,

b) Tarifelerin kirleten öder ilkesine göre belirlenmesi,

c) Atıksu hizmetlerinden tahsil edilen ücretlerin, atıksu; evsel katı atık hizmetlerinden tahsil edilen ücretlerin de evsel katı atık ile ilgili hizmetler dışında kullanılmaması,

esastır.

3) Atıksu altyapı yönetimlerinin görev ve yetkileri

Atıksu Altyapı Yönetimleri;

a) Atıksu altyapı hizmetini vermekle,

b) Atıksu hizmetlerine ilişkin tarifeleri belirlemekle,

c) Atıksu ücretini toplamakla, yükümlüdürler.

4) Evsel katı atık idarelerinin görev ve yetkileri

Evsel Katı Atık İdareleri;

a) Evsel katı atık hizmetini vermek veya verdirmekle,

b) Evsel katı atık hizmetlerine ilişkin tarifeleri belirlemekle,

c) Evsel katı atık ücretini toplamakla, yükümlüdürler.

5) Tam Maliyet Esaslı Tarifelerin Belirlenmesi

a) Abonelik

Atıksu altyapı yönetimlerinin hizmet vermekle yükümlü olduğu tüm gerçek ve tüzel kişilerin abone olması zorunludur.

b) Sayaç zorunluluğu

Atıksu altyapı yönetimlerinin verdiği su ve/veya atıksu hizmetlerinden yararlananlardan hem su hem de atıksu abonesi olanlar su sayacı, sadece atıksu abonesi olanlar atıksu sayacı taktırmakla ve işler durumda muhafaza etmekle yükümlüdürler. Ancak atıksu sayacı kullanılmasının teknik olarak mümkün olmadığı durumlarda bu yükümlülük aranmaz.

c) Hizmet sözleşmesi

Her bir abone için toplam sistem maliyeti o aboneye verilen veya verilecek hizmete göre hesaplanır. Atıksu altyapı yönetimleri ve/veya evsel katı atık idareleri hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacak her abone karşılıklı sözleşme yapmakla yükümlüdürler.

Sözleşme, abonenin ve/veya atık üreticisinin hangi hizmetlerden yararlandığını ve hangi tarife türü üzerinden ücretlendirileceğini tanımlar.

d) Toplam sistem maliyeti

Toplam sistem maliyeti, yatırımın finansal maliyeti, sistemin işletilmesi ve bakımı, sabit varlıkların amortisman maliyetleri, yönetim ve izleme giderleri, vergiler, kamulaştırma ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak özkaynak getirisinden oluşan tam maliyeti içerir. Toplam sistem maliyeti, atıksu veya evsel katı atık sisteminin işletilmesi ve sürdürülebilirliği ile bağlantısı olmayan maliyetleri içermez.

Ücret, 2464 sayılı Kanunun Mükerrer 44 üncü maddesi hükmü gereği alınan çevre temizlik vergisi, aynı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca alınacak kanalizasyon harcamalarına katılma payı 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedelleri toplam

sistem maliyetinden çıkartılarak belirlenir.

e) Atıksu sistemi bileşenleri

Atıksu altyapı yönetimlerinin toplam sistem maliyetinin hesaplanmasında esas alacağı temel bileşenler şunlardır:

a) Toplama,

b) Nakil,

c)Pompalama, ç) Arıtma,

d) Deşarj,

e)Çamur Bertarafı, f) Geri Kazanım,

g) Satış.

f) Evsel katı atık sistemi süreçleri

Evsel katı atık idarelerinin toplam sistem maliyetinin hesaplanmasında esas alacağı temel bileşenler şunlardır:

a) Toplama,

b) Taşıma,

c) Aktarma,

ç) Geri kazanım (kompost, yakma gibi),

d) Bertaraf (Düzenli depo sahasının kurulması, işletilmesi, kapatılması, kapatma sonrası bakım ve gözetim),

e) Satış.

g) Amortisman

Tarifelerin hesaplanmasında kullanılacak olan yıllık amortisman oranı varlığın kullanım ömrü üzerinden hesaplanır. Varlıkların kullanım ömürleri için Türk Standartları Enstitüsünün belirlediği değerler kullanılır. Sabit varlıkların maliyeti, değiştirme maliyeti prensibi kullanılarak değerlendirilir.

ğ) Atıksu hizmetleri için ücretlendirme Atıksu hizmetleri için ücretlendirme yapılırken tam maliyet ve kirleten öder esasları kullanılır. Bu esasların uygulanmasına yönelik detayları içeren ve tam maliyet esaslı tarifelerinin belirlenmesinde faydalanılabilecek usul ve esaslar Bakanlık tarafından Atıksu Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz adıyla Bakanlığın internet sayfasında yayımlanır.

Atıksu hizmetlerine ait ücretler belirlenirken; su sayaçlarından kaydedilen su miktarı, içme ve kullanma suyu kaynağı olarak yeraltı veya yüzey suyu kullanan ve şebekeye bağlı olmayan aboneler için atıksu sayacı olan yerlerde ölçüm değeri, olmayan yerlerde idarece belirlenecek atıksu miktarı esas alınır.

Sanayiler için ücretlendirme, atıksu debisi ve kirlilik yüküne, sanayi dışı aboneler için tüketilen su miktarına ya da idarece belirlenecek atıksu miktarlarına göre yapılır.

Atıksu hizmetlerinin sürdürülebilirliği için asgari atıksu ücreti 0,30 TL'dir. Belirlenen miktarın bu asgari ücretten daha düşük olması durumunda Bakanlığın uygun görüşü alınır. Mevzuattaki yükümlülüklere uygun şekilde atıksu hizmetlerinin verilebilmesi için asgari atıksu ücretinin yeterli olmaması durumunda tam maliyet esaslı tarifeye göre atıksu ücreti belirlenir.

h) Evsel katı atık hizmetleri için ücretlendirme

Evsel katı atık hizmetleri için ücretlendirme yapılırken tam maliyet ve kirleten öder esasları kullanılır. Bu esasların uygulanmasına yönelik detayları içeren ve tam maliyet esaslı tarifelerinin

belirlenmesinde faydalanılabilecek usul ve esaslar Bakanlık tarafından Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz adıyla Bakanlığın internet sayfasında yayımlanır.

Evsel katı atık hizmetlerine ait ücretler belirlenirken, atık üreticisinin ürettiği atık miktarı aşağıdaki birimlerden biri veya birkaçı kullanılarak tespit edilebilir:

a) Atık ağırlığı,

b) Konteyner sayısı, konteyner hacmi, konteyner doluluk oranı ve atık toplama sıklığı,

c) Atık toplama aracı sayısı, araç hacmi, araç doluluk oranı ve atık toplama sıklığı

ç) Atık üreticilerinin hanehalkı büyüklüğü, hastanelerde yatak sayısı okullarda öğrenci sayısı gibi belirli özelliklerine göre belirlenebilecek sabit atık üretim değerleri.

ı)Atıksu tarife türleri

Atıksu hizmetleri üç farklı tarife türü üzerinden ücretlendirilebilir:

a) Debi ve kirlilik yüküne göre değişken tarife,

b) Abonelerin belirli özelliklerine göre sayaç okuma, vidanjör gibi hizmetler için sabit tarife,

c) Kanalizasyon sistemine yeni abonelerin bağlanması durumunda alınacak bağlantı ücreti.

Atıksu alt yapı yönetimleri birinci fıkrada yer alan seçeneklerden birini kullanabilecekleri gibi bunları birleştirme yoluna da gidilebilir. Bu durumda ilk iki tarife türü düzenli olarak faturalandırılır, üçüncü tarife türü ise bağlantı sırasında bir sefere mahsus alınır. Bununla birlikte atıksu altyapı yönetimleri abonelere hizmet maliyetlerini tam olarak yansıtabilmek için birinci fıkrada yer alan seçenekler dışında ayrı bir tarife belirleyebilirler.

Atıksu altyapı yönetimleri her aboneye sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini dikkate alarak tarife belirlerler.

i)Evsel katı atık tarife türleri

Evsel katı atık hizmetleri atık miktarı belirleme yöntemine göre aşağıda sayılan iki farklı tarife türü üzerinden ücretlendirilebilir:

a) 18 inci maddede belirtilen yöntemlere göre hesaplanmış ve değişken ücretlerden oluşan tarife,

b) Kirleten öder ilkesi dikkate alınarak ve 18 inci maddede belirtilen yöntemlere göre idareler tarafından hesaplanmış ve üretilen atık miktarı atık ücretlerinin etkileyemediği sabit tarifeler.

Evsel katı atık idareleri her atık üreticisine sadece aldıkları hizmetlerin maliyetlerini dikkate alarak tarife belirlerler.

k)Muhasebeleştirme prensipleri

Atıksu alt yapı yönetimleri atıksu hizmetleri için tahsil edilen ücretlerin atıksu hizmetlerinde kullanılmasını, evsel katı atık idareleri evsel katı atık hizmetleri için tahsil edilen ücretlerin evsel katı atık hizmetlerinde kullanılmasını sağlayacak tam maliyet muhasebe sistemi kurmakla yükümlüdürler.

l)Faturalandırma

Atıksu ve evsel katı atık hizmetlerine ait ücretlendirme yapılan hizmetin karşılığı olarak müstakilen, düzenli aralıklarla su faturaları üzerinden yapılır.